कृषि उद्यम केन्द्र आधुनिक कृषि नेपाल भित्र्याउदै, के हो स्पिरुलिना खेती ? कति कमाई हुन्छ ?

साउन १०,काठमाडौँ । उद्योग बाणिज्य महासंघ अन्तर्गत कृषि उद्यम केन्द्र यतिबेला नयाँ नयाँ खोजी र अनुसन्धानमा लागेको छ । नेपालमा उत्पादन नभएका तर नेपाली हावापानीमा सम्भावना बोकेका महंगो कृषि उपज उत्पादन,त्यसको बजारिकरण र नेपाली कृषकलाई आर्कषण गराउन केन्द्रका सभापति अरुणराज सुमार्गी स्वयम लागि परेका छन् । पछिल्लो समय केन्द्रको प्राथामिकतामा परेको स्पिरुलिना खेती र बि भेनम रहेको छ । आज स्पेरुलिना खेतिका बिषयमा कुरा गरौँ ।

के हो त स्पिरुलिना खेती ?

स्पिरुलिनाको उत्पादन प्रति वर्गमिटर १ दिनमा औसत ८ ग्रामको दरले हुन्छ । यो भारतीय बजारमा प्रतिकिलो ८ सय देखि १४ सयमा बिक्रि भइरहेको छ । स्पिरुलिना औषधीय गुणले भरिपुर्ण हुने भएकाले यस खेतीबाट मनग्य आम्दानी गर्न सकिन्छ । भा।तमा पतञ्जलीले स्पिरुलिनाबाट ट्याबलेट बनाएपछि धेरै मानिस यस खेतीमा आर्कषित भएका छन् । यो खेतीको लागि न्युनतम १५ डिग्री सेल्सियसदेखि अधिकतम ४५ डिग्री सेल्सियससम्मको मौसम उपयुक्त हुन्छ । त्यसकारण पनि नेपालका अधिकांश क्षेत्रमा स्पेरुलिना खेतीको सम्भावना बोकेको सुमार्गी बताउछन् । उनका अनुसार स्पेरुलिना खेतीको लागि पानीको पिएच ९ भन्दा कम हुन आवश्यक छ ।

यदि तपाइँ स्पिरुलिना खेती गर्न चाहानुहुन्छ भने तपाइँ यसको लागि ट्याङ्की बनाउन सक्नुहुन्छ वा यदि तपाइँ सस्तोमा काम गर्न चाहनुहुन्छ भने, तपाइँले नाली खनेर त्यसमा प्लास्टिक हाल्नु पर्छ। पहिले त्यसमा पानी हाल्नु पर्छ । तपाईंले खन्याउनुभएको पानीको पीएच स्तर नौ हुनुपर्छ।  नाली बनाउँदा यसतर्फ ध्यान दिनुपर्छ । नालीको लम्बाइ यो भन्दा दोब्बर चौडा हुनुपर्छ। यसपछि यो पानीलाई हिलाइरहनुहोस्। यदि हातले यो सम्भव छैन भने, सानो मोटर जडान गरेर पंखा जडान गर्नुहोस् ताकि पानी हल्का चलिरहन्छ। यसले स्पिरुलिनालाई पानीभरि फैलाउनेछ र छिट्टै तयार हुनेछ।

स्पिरुलिना लागू गरिसकेपछि, यसलाई दैनिक हटाउन सकिन्छ, तर यसलाई १० देखि १५ दिनभित्र हटाउनुपर्छ। यसलाई हटाउनको लागि, त्यो पानी मगबाट निकाल्नुहोस्, जुन पूर्ण रूपमा हरियो देखिनेछ। त्यो पानी पिठो छान्नको लागि छान्नेमा खन्याउनुपर्छ। ताकि पात वा अन्य चीजहरू सफा गर्न सकिन्छ। त्यसको मुनि पातलो कपडा यसरी राख्नुहोस् कि छान्नेपछि पानी त्यसमा परोस्। यस्तो हुन्छ कि पानी तल जान्छ र स्पिरुलिना कपडामा रहन्छ। त्यसपछि सफा पानीले धुनुहोस्। त्यस पछि तपाईं यसलाई खान वा भण्डार गर्न सक्नुहुन्छ।

स्पाइरुलिनालाई बन्द कोठामा राख्नुहोस्, जहाँ हावा छैन। यो सुक्दासम्म त्यो कोठामा राख्नुहोस्। यसपछि यसलाई हातले घुमाएर पातलो कलमको आकारमा बनाउनुहोस्। त्यस पछि यसलाई टुक्रामा विभाजन गर्नुहोस्। तपाईं यसलाई ५०० मिलीग्राम ट्याब्लेट बनाउन सक्नुहुन्छ।

एक एकडमा कति आम्दानी हुन्छ ?

स्पेरुलिनाको उत्पादन प्रति वर्गमीटर प्रति दिन औसत आठ ग्राम छ। यस हिसाबले एक एकडमा प्रतिदिन ३२ केजी उत्पादन हुनेछ । यो औसत रु ८०० प्रतिकिलोमा बिक्री हुन्छ । सोही अनुसार एक दिनमा रु. २५,९०० आउँछ । एक महिनामा सात लाख रुपैयाँभन्दा बढी हुन्छ ।